In de eerste ronde van nieuwe stimuleringsmaatregelen van de Europese Centrale Bank hebben banken voor bijna 83 miljard euro aan langlopende leningen opgenomen. Dat is veel minder dan verwacht.

Dat bleek donderdag uit een publicatie van de Europese Centrale Bank (ECB).

De centrale bank probeert de economie van de eurozone extra steun te geven met diverse maatregelen. Eén daarvan betreft de mogelijkheid voor commerciële banken om leningen met een looptijd van vier jaar tegen een zeer geringe rente op te nemen bij de ECB. De hoop is dat banken dit geld gebruiken voor leningen aan bedrijven en consumenten.

In de eerste ronde is nu voor 82,6 miljard euro ingeschreven bij de ECB. In totaal deden 255 banken mee.

Vooraf rekenden door persbureau Bloomberg geraadpleegde analisten op een bedrag van zo’n 150 miljard euro.  De inschrijving in de eerste ronde is dus fors lager dan verwacht.

Mogelijk zijn banken voorzichtig geweest met het oog op de zogenoemde 'stresstests' die de ECB afneemt, om de financiële gezondheid van banken te bepalen. De resultaten hiervan worden in oktober dit jaar gepubliceerd.

In december volgt een tweede leenronde waarin banken kunnen intekenen voor 4-jarige leningen.

Draghi probeert kredietmachine aan te zwengelen

De spotgoedkope leningen aan banken  - die nu 0,15 procent rente betalen - vormen onderdeel van een breder pakket maatregelen dat de ECB inzet om de slappe economische groei in de eurozone aan te pakken.

Begin deze maand kondigde ECB-president Mario Draghi aan dat de centrale bank naast bankleningen ook leenruimte wil scheppen door schuldpakketjes van bedrijven te accepteren als onderpand voor nieuwe kredietverstrekking. Plan is om in totaal zo'n 700 tot 1.000 miljard euro in de kapitaalmarkt te pompen.

Heikele zaak hierbij is dat de ECB zoveel mogelijk gebruik wil maken van banken als draaischijf om de kredietmachine aan te zwengelen. Dan is officieel namelijk geen sprake van 'kwantitatieve verruiming', ofwel geld bijdrukken. Dat is wel het geval als de ECB bijvoorbeeld met vers geld direct staatsleningen gaat opkopen, maar daar is vooral Duitsland mordicus op tegen.

Probleem voor de centrale bank is echter dat de markt met schuldpakketjes die gebruikt kunnen worden als onderpand voor nieuwe bankleningen, wellicht niet groot genoeg is.

Zeker nu banken in de eerste ronde relatief weinig krediet hebben opgenomen bij de ECB, rijst de vraag of het lukt om een substantieel bedrag in de markt te pompen waar de economie van de eurozone echt iets aan heeft.

Nieuwe stempolitiek in ECB

De verdeeldheid binnen de ECB over de wenselijkheid van het aanzetten van de geldpers (dus staatsobligaties uit de markt halen door ze te betalen met vers gedrukt geld) speelt komend jaar mogelijk een rol bij een nieuw stemsysteem in de maandelijkse beleidsvergadering.

Donderdag maakte de ECB bekend hoe het stemrecht gaat rouleren. Daarbij zijn drie groepen van belang. De zes vaste bestuursleden, waaronder president Mario Draghi, behouden altijd hun stemrecht. Dan zijn er nog negentien overige centrale bankiers die verdeeld zijn in twee groepen.

Aan de ene kant is de groep van 5 toplanden (Duitsland, Spanje, Frankrijk, Italië en Nederland). Van deze groep moet per vergadering één van de bankpresidenten zijn stem inleveren.

Dan is der de groep van 14 overige landen en daarvan moeten er drie centrale bankiers per vergadering hun stem inleveren.

In totaal stemmen dus per vergadering de zes vaste leden plus 15 overige centrale bankiers.

Speculanten op financiële markten putten vrijdag vooral hoop uit het feit dat Jens Weidmann, de president van de Duitse centrale bank in 2015 op de vergaderingen  in mei en oktober niet mag meestemmen. Dat zou een openingen bieden om juist dan de geldpers aan te zetten. Aan de andere kant zou het waarschijnlijk veel kwaad bloed zetten, als Duitsland op een dergelijke manier geschoffeerd zou worden.

Zie hieronder het schema voor de stemrondes in het bestuur van de ECB voor het jaar 2015.

(Vaste leden bestuur ECB: klik voor uitvergroting)

ecb vaste leden

(Leden toplanden ECB: klik voor uitvergroting)

ecb groep 1

Klik op deze link voor rotatieschema van de 14 overige bestuursleden van bij de ECB.

Lees ook

Zo wil Draghi de kredietmachine in de eurozone aanzwengelen

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl